IEEE Sistemiyle Akademik Kaynakça Hazırlama Rehberi
Akademik çalışmalarda kaynakça bölümü, yalnızca referans listesinden ibaret değildir. Aynı zamanda yazarın çalışmasıyla hangi bilimsel metinler arasında bağ kurduğunu, hangi bilgi temellerine dayandığını ve kullandığı literatürün kapsamını ortaya koyan yapısal bir bileşendir. Bu nedenle kaynakça hazırlamak titizlik gerektiren, biçimsel ve etik kurallar çerçevesinde yürütülmesi gereken bir süreçtir. IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) referans sistemi, özellikle mühendislik ve teknik bilimler alanında yaygın olarak kullanılan, sistematik ve profesyonel bir kaynak gösterme yöntemidir.
Bu yazıda, IEEE sistemine uygun akademik kaynakça hazırlama süreci; kaynak türlerine göre örneklerle, stil kurallarıyla, sık yapılan hatalarla ve pratik önerilerle birlikte ele alınacaktır.
1. IEEE Referans Sisteminin Temel Özellikleri
IEEE stilinin kaynakça bölümü, çalışmada geçen tüm atıfların numaralandırılmış hâliyle, metnin sonunda sıralanmasını esas alır. Kaynaklar:
-
Atıf sırasına göre numaralandırılır
-
Alfabetik değil, kullanıldıkları sıraya göre listelenir
-
Her kaynak kendine özgü formatla yazılır (makale, kitap, konferans bildirisi, vb.)
-
Noktalama işaretleri, büyük harf kullanımı ve yazım biçimleri IEEE standardına uygun olmalıdır
Bu sistem, hem okuma kolaylığı sağlar hem de kaynaklar arasında karışıklığı önler.
2. Kaynak Türlerine Göre IEEE Formatı
IEEE sisteminde her kaynak türü için belirli bir format kullanılır. Aşağıda sık karşılaşılan türlerin örnekleri yer almaktadır:
Makale:
[1] A. Yılmaz, “Bulut Bilişim Sistemlerinde Güvenlik Yaklaşımları,” Bilgisayar Mühendisliği Dergisi, cilt 18, sayı 2, ss. 135–142, 2021.
Kitap:
[2] M. Kaya, Yapay Zekâya Giriş, 3. baskı, İstanbul: Teknoloji Yayınları, 2020.
Konferans Bildirisi:
[3] S. Çelik ve R. Öztürk, “Nesnelerin İnterneti Uygulamaları: Akıllı Tarım Örneği,” 9. Ulusal Yazılım Mühendisliği Konferansı, İstanbul, Türkiye, 2019, ss. 95–102.
Web Kaynağı:
[4] TUBİTAK, “Yapay Zekâ Strateji Belgesi,” https://www.tubitak.gov.tr/yapayzeka (erişim tarihi: 15 Mart 2025).
Tez:
[5] D. Demir, “Veri Madenciliği Yöntemlerinin Eğitimde Kullanımı,” Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, 2022.
Bu örneklerde dikkat edilmesi gereken başlıca unsurlar, yazım sırası, italik kullanımı ve tarih biçimidir.
3. IEEE Formatında Metin İçi Atıf ve Kaynakça Uyumu
IEEE sisteminde kaynaklar metin içinde numaralandırılmış biçimde gösterilir. Örneğin:
“Bu sistemlerin güvenliği üzerine yapılan çalışmalar [2] önemli bulgular ortaya koymuştur.”
Bu atıf, kaynakça listesinde [2] numaralı maddeyle eşleşmelidir. Her atıfın doğru kaynakla eşleştirilmesi, hem akademik güvenilirlik hem de kaynakça bütünlüğü açısından hayati öneme sahiptir.
4. Sık Yapılan Hatalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
IEEE kaynakça yazımında öğrencilerin ve araştırmacıların en sık yaptığı hatalar şunlardır:
-
Kaynakları alfabetik sıralamak
-
Yazar adlarını tam yazmak (yalnızca baş harfler kullanılmalıdır)
-
Kitap ve dergi adlarını italik yazmamak
-
Sayfa numarası, cilt, sayı bilgilerini eksik bırakmak
-
Web sitelerinde erişim tarihi belirtmemek
-
Makalelerde tırnak işareti yerine italik kullanmak
Bu hataların önüne geçmek için örnekler incelenmeli ve her kaynak türü için bir şablon oluşturulmalıdır.
5. IEEE Kaynakça Hazırlarken Kullanılabilecek Yardımcı Araçlar
Kaynakça hazırlama süreci manuel olarak yapılabileceği gibi çeşitli yazılımlar ve araçlarla da desteklenebilir. Özellikle BibTeX tabanlı sistemler, IEEE kaynakça düzenini otomatik olarak sağlayabilir. Ayrıca:
-
Zotero,
-
Mendeley,
-
EndNote,
-
RefWorks,
-
Overleaf platformları
IEEE stilini desteklemekte ve kullanıcıya hazır çıktılar sunmaktadır.
6. Akademik Yazımda Tutarlılık ve Okunabilirlik
IEEE formatında hazırlanmış bir kaynakça bölümü:
-
Biçimsel olarak tutarlıdır
-
Okuyucunun hangi bilginin nereden alındığını kolayca anlamasını sağlar
-
Metin içi atıflarla güçlü bir bağ kurar
-
Akademik editörler ve hakemler tarafından tercih edilen bir yapı sunar
Bu sayede kaynakça, çalışmanın hem görünümünü hem de bilimsel değerini destekler.
7. Tez, Makale ve Raporlarda IEEE Kaynakça Kullanımı
IEEE formatı yalnızca akademik makalelerde değil; yüksek lisans ve doktora tezlerinde, proje raporlarında, teknik dökümanlarda ve kongre bildirilerinde de yaygın şekilde kullanılmaktadır. Hatta birçok üniversite, tez yazım kılavuzlarında IEEE stilini zorunlu hâle getirmiştir.
8. IEEE Formatının Akademik Etik ile İlişkisi
Akademik etik; doğruluk, şeffaflık ve alıntıların açıkça belirtilmesi üzerine kuruludur. IEEE sistemi:
-
Her bilgi için net bir kaynak sunar
-
Atıf yapılan çalışmanın yazarına hakkını teslim eder
-
Bilgiye ulaşılabilirliği sağlar
-
İntihalden korunmayı destekler
Bu özellikleriyle yalnızca biçimsel değil, etik bir altyapı da sunar.
Sonuç
Akademik kaynakça bölümü, bilimsel yazının en temel yapı taşlarından biridir. IEEE referans sistemi, bu bölümü:
-
Sistematik,
-
Tutarlı,
-
Okunabilir,
-
Güvenilir
-
Ve etik ilkelere uygun
bir şekilde düzenlemeye olanak tanır. Özellikle teknik disiplinlerde çalışan araştırmacılar için IEEE stilini doğru biçimde öğrenmek ve uygulamak, hem bireysel akademik gelişim hem de yayın başarısı açısından vazgeçilmezdir. Kaynakça hazırlamak yalnızca bir “görev” değil, bilimsel iletişimde “şeffaflık ve sorumluluk” göstergesidir. Bu nedenle IEEE sistemini bir stil tercihi olarak değil, bir akademik zorunluluk olarak değerlendirmek gerekir.
Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.
Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.
ieee alıntı örnekleri ieee bibliyografya kuralları ieee bibliyografya örneği ieee citation araçları ieee citation biçimi ieee citation gösterimi ieee citation kolaylığı ieee citation okuma kolaylığı ieee citation sistematik yazım ieee citation stili ieee citation uygulama ieee citation yazım düzeni ieee citation yazım pratiği ieee kaynak biçim kuralları ieee kaynak denetimi ieee kaynak doğruluğu ieee kaynak düzenleme rehberi ieee kaynak ekleme yöntemi ieee kaynak formatı ieee kaynak gösterme ieee kaynak hataları ieee kaynak şablonu ieee kaynak sayfa düzeni ieee kaynak sistemi uygulaması ieee kaynak türleri ieee kaynakça düzeni ieee kaynakça etik yapı ieee kaynakça hazırlama ieee kaynakça nasıl yazılır ieee kaynakça oluşturma ieee kaynakça şablon örneği ieee kaynakça yazım hataları ieee kaynakça yazım örneği ieee kaynakça yazım teknikleri ieee kitap referansı ieee makale atıf ieee metin içi kaynak ieee numaralı kaynakça sistemi ieee referans formatı ieee referans güvenilirliği ieee referans sistemi örnek ieee stil ile kaynak yazımı ieee stil kaynak türleri ieee stil kaynakça ieee stil yazım kuralları ieee tez kaynakça ieee tez yazım stili ieee web kaynak gösterimi ieee yazım rehberi ieee yazım standartları