Akademik Söyleşi Analizlerinde Vancouver Formatı
Akademik çalışmalarda kullanılan kaynak türleri yalnızca kitaplar, makaleler ya da internet siteleriyle sınırlı değildir. Özellikle sosyal bilimler, iletişim, dilbilim, psikoloji ve eğitim bilimleri gibi disiplinlerde “söyleşi” temelli veri toplama yöntemleri oldukça yaygındır. Söyleşi (mülakat) yoluyla elde edilen verilerin analizinde, kullanılan alıntıların doğru biçimde atıf sistemlerine entegre edilmesi bilimsel çalışmanın şeffaflığı ve güvenilirliği açısından büyük önem taşır. Vancouver atıf stili, genellikle tıp ve fen bilimlerinde kullanılsa da, söyleşi analizlerinde de sistematik bir referans yöntemi olarak uyarlanabilir.
Söyleşilerin içerik analizinde, doğrudan ya da dolaylı alıntıların yapılandırılmış bir sistemle referans gösterilmesi, hem etik ilkelere uygunluk sağlar hem de çalışmanın akademik kalitesini artırır. Bu yazıda, akademik söyleşi analizlerinde Vancouver formatının nasıl kullanılacağı, dikkat edilmesi gereken teknik detaylar ve yaygın hatalar ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.
Söyleşi Nedir ve Akademik Değeri Nasıldır?
Söyleşi ya da mülakat, araştırmacının belirli bir konu hakkında bilgi toplamak amacıyla birebir ya da grup düzeyinde katılımcılarla yaptığı görüşmelerdir. Bu görüşmeler yapılandırılmış (sabit sorular), yarı yapılandırılmış ya da açık uçlu olabilir. Akademik araştırmalarda söyleşiler:
-
Nitel veri toplamak
-
Bireylerin algılarını ve deneyimlerini analiz etmek
-
Kültürel, sosyal ya da duygusal boyutları irdelemek
-
Kuramsal yaklaşımları pratikte test etmek
amacıyla kullanılır. Bu yönüyle, söyleşi alıntıları genellikle araştırmanın temel veri setini oluşturur ve titizlikle belgelenmelidir.
Vancouver Formatında Söyleşi Atıfları: Temel Yaklaşım
Vancouver stili geleneksel olarak yayınlanmış yazılı kaynaklar üzerinden yapılandırılmıştır. Ancak bu sistem kişisel iletişimler, söyleşiler, konferans sunumları gibi yayınlanmamış kaynakları da kapsayacak şekilde genişletilebilir. Vancouver formatında söyleşi kaynaklarının gösterimi şu şekildedir:
Kayıtlı ve Yayınlanmış Söyleşiler için:
Yazar Adı. Söyleşi Başlığı [söyleşi]. Yayınlandığı Yer: Yayıncı; Yıl [erişim tarihi]. Erişim bağlantısı (varsa)
Demirtaş A. Eğitim Sisteminde Rehberlik Uygulamaları Üzerine [söyleşi]. İstanbul: Eğitim ve Psikoloji Dergisi; 2022 [erişim 20 Tem 2025]. https://egitimpsikoloji.org/soylesi-demirtas
Yayınlanmamış, Kişisel Söyleşiler için:
Katılımcının Adı, unvanı (varsa). Kişisel söyleşi. Görüşmeyi yapan: Yazarın Adı; tarih.
Yıldız E., okul rehberlik danışmanı. Kişisel söyleşi. Görüşmeyi yapan: Aydın M.; 15 May 2025.
Söyleşi İçeriklerinden Doğrudan Alıntı Nasıl Yapılır?
Araştırma metinlerinde katılımcıların ifadeleri doğrudan alıntılanabilir. Ancak bu alıntıların etik kurallara uygun olması için isimler genellikle kodlanır (örneğin: Katılımcı 1, Öğrenci A, Görüşmeci B).
Örnek:
“Öğrencilerin sınav kaygısı, yalnızca bilgi eksikliğinden değil; çevresel baskılardan da kaynaklanıyor.” (Katılımcı 3)
Bu tür alıntılarda, metin içinde parantez açılarak kaynak numarası da eklenebilir. Ancak yayınlanmamış kişisel görüşmeler genellikle kaynakça listesine eklenmez; yalnızca metin içinde açıklanır. Yayınlanmış söyleşiler ise numaralandırılarak referans listesine girer.
Yayınlanmış vs. Yayınlanmamış Söyleşi: Vancouver Yaklaşımı
Vancouver formatı, söyleşi kaynaklarının yapısını şu şekilde sınıflandırır:
-
Yayınlanmış Söyleşiler: Akademik dergilerde ya da kurum web sitelerinde yayınlanan söyleşiler tam kaynakça bilgisiyle listelenir.
-
Yayınlanmamış/Kişisel Söyleşiler: Bu tür söyleşiler Vancouver kaynak listesine eklenmez; metin içinde tanımlayıcı biçimde verilir.
Bu ayrıma dikkat etmek, akademik yazımın sistematiği ve tutarlılığı açısından zorunludur.
Söyleşi Veri Tabanlarında Vancouver Kodlaması
Eğer söyleşi içeriği bir veri tabanından alınmışsa, Vancouver formatında hem veri tabanı adı hem de erişim tarihi belirtilmelidir.
Örnek:
Kaya N. Yeni Nesil Öğretmen Algısı [söyleşi]. Açık Akademik Veri Arşivi [İnternet]; 2023 [erişim 21 Tem 2025]. https://aava.org.tr/egitim/kaya-soylesi
Veri tabanlarında kayıtlı olan akademik söyleşiler, diğer makaleler gibi sistematik olarak kaynak listesine dâhil edilir. Bu uygulama, araştırma bulgularının doğrulanabilirliğini artırır.
Vancouver Formatında Söyleşi Kaynağı Yazarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Katılımcı bilgileri gizli tutulmalı ve kod adı kullanılmalıdır.
-
Söyleşinin tarihi mutlaka belirtilmelidir.
-
Görüşmeyi yapan kişi açıkça belirtilmelidir.
-
Yayınlanmamış söyleşiler için erişim bağlantısı gerekmez.
-
Yayın yeri, şehir ve kurum adı eksiksiz yazılmalıdır.
-
Söyleşi başlığı varsa aynen aktarılmalı; yoksa konu başlığı tanımlayıcı biçimde yazılmalıdır.
Bu kurallar, hem etik gereklilikleri karşılamayı hem de bilimsel doğruluğu sağlamayı hedefler.
Söyleşi Alıntılarının Kodlama Stratejileri
Vancouver sisteminde metin içi söyleşi atıfları belirli bir kodlama stratejisi ile yapılabilir:
-
Katılımcı numarası (örn. Katılımcı 2)
-
Rol bazlı kodlama (örn. Öğretmen A, Veli B)
-
Gizlilik esaslı harf kodlama (örn. G1, G2)
Kodlama ile birlikte metin sonunda “[kişisel söyleşi, tarih]” gibi kısa açıklamalar eklenebilir.
Akademik Söyleşilerde Telif ve Etik Uyumluluk
Yayınlanmamış kişisel söyleşiler kullanılırken mutlaka yazılı ya da sözlü izin alınmalıdır. Katılımcının sözlü ifadeleri, onun izni olmadan alıntılanamaz. Aksi takdirde etik ihlali oluşur. Ayrıca bazı kurumlar, söyleşi verilerinin sadece belirli araştırmalar için kullanılmasına izin verir. Vancouver stili kullanılsa bile etik protokollerin ihlal edilmemesi gerekir.
Söyleşi Alıntıları için Vancouver Uyumlu Yazılım Araçları
Bazı yazılımlar söyleşi alıntılarının otomatik olarak Vancouver stiline çevrilmesini kolaylaştırır:
-
Zotero: Söyleşi giriş şablonları içerir.
-
EndNote: “Interview” türü kaynakları Vancouver formatına dönüştürebilir.
-
Citavi: Kişisel iletişim ve özel görüşmeler için atıf alanları içerir.
Bu araçlar, kaynak listelerinin otomasyonunu kolaylaştırırken söyleşi verilerini de sistemli biçimde entegre eder.
SONUÇ
Söyleşi, akademik araştırmaların en zengin veri kaynaklarından biridir. Özellikle bireylerin düşünce, duygu ve deneyimlerini doğrudan aktarabilme özelliği sayesinde, söyleşiler sosyal bilimlerde vazgeçilmez bir yer tutar. Ancak bu güçlü yöntemin akademik yazım sürecine katkı sunabilmesi için söyleşi alıntılarının doğru, sistematik ve etik kurallar çerçevesinde referanslanması gerekir.
Vancouver atıf stili, söyleşi alıntıları için net bir sistem önerisi sunarak hem kaynakların erişilebilirliğini hem de alıntıların güvenilirliğini artırır. Yayınlanmış söyleşilerin kaynakçaya eklenmesi, yayınlanmamış kişisel görüşmelerin metin içinde tanımlanması gibi teknik ayrımlar, yazının akademik ciddiyetini doğrudan etkiler.
Etik kuralların gözetilmesi, katılımcı gizliliğinin korunması ve alıntıların şeffaf biçimde yapılandırılması sayesinde, söyleşi analizine dayanan akademik metinler sadece bilgi değil, aynı zamanda bilimsel güven sunar. Vancouver formatı bu güvenin yapı taşlarından biridir.
Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.
Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.
akademik etik söyleşi akademik görüşme etik akademik kaynak doğruluğu akademik metin söyleşi kullanımı akademik mülakat alıntısı akademik röportaj kaynak akademik söyleşi sistematiği alıntı araçları vancouver endnote mülakat örneği görüşme atıf stratejileri görüşme verisi kullanımı katılımcı alıntı akademik katılımcı gizliliği akademik kaynak gösterimi sistemleri kişisel görüşme referansı kişisel söyleşi kaynak gösterimi kodlanmış görüşme referansı mülakat alıntı örneği mülakat analizi kaynak mülakat etik onay mülakat numaralandırma mülakat verisi nasıl yazılır mülakat yazımı akademik röportaj akademik kaynakça söyleşi alıntısı metin içi söyleşi gizlilik etik söyleşi kaynakça vancouver söyleşi veri arşivi söyleşi veri düzenleme söyleşi veri kodlama vancouver alıntı kuralları vancouver alıntı şablonu vancouver etik uyumluluğu vancouver formatı söyleşi kaynak vancouver formatında söyleşi yazımı. vancouver görüşme kaynağı vancouver katılımcı kodu vancouver kaynak düzeni vancouver kaynak gösterme vancouver kaynak kodlaması vancouver kişisel iletişim vancouver referans stili vancouver söyleşi atıf vancouver veri kodlama vancouver yazım kuralları yayınlanmamış kaynak atıf zotero söyleşi atıf