CSE Formatında Görsel Eserlerin Alıntılanması
Görsel materyaller, akademik çalışmalarda anlatımı güçlendiren, karmaşık verileri sadeleştiren ve okuyucunun dikkatini artıran unsurlar arasında yer alır. Grafikler, tablolar, fotoğraflar, çizimler, haritalar ve sanat eserleri gibi görsellerin bilimsel metinlerde kullanımı, yalnızca estetik katkı değil, aynı zamanda bilgi desteği sağlamaktadır. Ancak bu materyallerin akademik çalışmalara dâhil edilmesi sürecinde, tıpkı metin içeriği gibi doğru kaynak gösterimiyle sunulması gerekir. İşte tam bu noktada, görsel eserlerin alıntılanmasında CSE (Council of Science Editors) formatı devreye girer.
Bu yazıda, CSE yazım stiline göre görsel eserlerin nasıl kaynak gösterileceği, metin içi referans biçimleri, telif durumlarında dikkat edilecek unsurlar, sanat ve grafik eserlerinin ayrımı gibi pek çok detay örneklerle açıklanacaktır. Akademik etik ve yayıncılık standartlarına uygun olarak görsel eserleri nasıl alıntılayacağınızı adım adım öğrenebilirsiniz.
1. Görsel Eser Türleri ve Alıntılama Gerekliliği
CSE’ye göre kaynak gösterilmesi gereken başlıca görsel türleri:
-
Grafik ve Şemalar
-
Tablolar
-
Haritalar
-
Fotoğraflar
-
Sanat Eserleri (resim, heykel, gravür, illüstrasyon)
-
Çizelgeler ve teknik diyagramlar
Kural: Görsel sizin tarafınızdan üretilmemişse, mutlaka atıf yapılmalı ve kaynak belirtilmelidir.
2. Metin İçinde Görsel Kaynak Gösterimi
CSE’nin Name-Year sistemi esas alındığında, görselin altına ya da açıklamasına atıf yapılması önerilir.
2.1 Doğrudan Metinde Atıf
Şekil 1’de sunulan grafikte, Türkiye’deki yıllık su tüketimi gösterilmektedir (DSİ 2022).
2.2 Şekil Altında Atıf
Şekil 3. DNA zincirinin yapısı (Watson ve Crick 1953)
3. CSE Kaynakçasında Görsel Eser Alıntı Formatları
3.1 Basılı Kaynakta Yer Alan Görsel
Format:
Yazar Soyadı Adı. Yayın Yılı. Eser başlığı. Kaynak eser adı. Yayın yeri: Yayıncı. Sayfa numarası. Görsel no.
Örnek:
Gürel H. 2019. Güneş Sistemi diyagramı. İçinde: Uzay Bilimleri Ansiklopedisi. İstanbul: Tübitak Yayınları. s. 87. Görsel 2.
3.2 Çevrim İçi Görsel
Format:
Yazar ya da kurum. Yayın yılı [internet]. Görsel adı. Yayıncı; [erişim tarihi: gün ay yıl]. Erişim adresi.
Örnek:
NASA. 2021 [internet]. Mars yüzey fotoğrafı. NASA Jet Propulsion Laboratory; [erişim tarihi: 12 May 2024]. https://mars.nasa.gov/images/
3.3 Sanat Eseri (Müze veya Sergi Kaynaklı)
Format:
Sanatçı Soyadı Adı. Üretim Yılı. Eser adı [sanat eseri]. Bulunduğu koleksiyon veya müze, şehir.
Örnek:
Van Gogh V. 1889. Yıldızlı Gece [sanat eseri]. Museum of Modern Art, New York.
3.4 Kendi Ürettiğiniz Görseller
Şekil altına eklenebilir:
“Yazar tarafından hazırlanmıştır” veya “Bu görsel çalışmanın yazarı tarafından oluşturulmuştur.”
Kaynakçaya eklenmesi gerekmez.
4. Telif Hakkı ve Görsel Kullanımı
CSE’ye göre, telif hakkı sahibi olmayan görseller yalnızca belirli şartlarla kullanılabilir:
-
Creative Commons lisanslı görseller
-
Kamu malı (public domain) görseller
-
İzin alınmış özel arşiv görselleri
4.1 Telif Hakkı Beyanı
“Şekil 2, Creative Commons lisansı altında kullanılmıştır (CC BY-SA 4.0)”
“Şekil 4, ilgili kaynaktan izin alınarak kullanılmıştır.”
5. CSE’ye Göre Şekil ve Tablo Numaralandırması
-
Tablolar ve şekiller ayrı ayrı numaralandırılır (Tablo 1, Şekil 1 vb.)
-
Metin içindeki geçiş sırasına göre verilir
-
Kaynaklarda şekil ya da tabloya değil, ilgili yayın kaynağına atıf yapılır
6. Görsel Eserlerin Kaynakça Sıralamasında Dikkat Edilecekler
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| Yazar/sanatçı adı | Yoksa kurum adı yazılır |
| Yayın yılı | Bilinmiyorsa [yıl yok] yazılır |
| Eser adı | İtalik veya tırnak içinde değil, düz yazılır |
| Format bilgisi | [sanat eseri], [internet], [fotoğraf] vb. |
| Erişim tarihi | Zorunludur |
| Erişim adresi | Mutlaka “Erişim adresi:” ibaresiyle başlar |
Referans Yönetiminde Görsel Kaynaklar İçin Yazılım Kullanımı
CSE formatına göre görsel eserleri referans yönetim programlarında tanımlarken:
-
Mendeley: “Artwork”, “Image”, “Online Resource” olarak tanımlanabilir
-
Zotero: “Artwork” ya da “Webpage” kullanılabilir
-
EndNote: Kendi görsel kategorisi yoksa “Generic” formatı önerilir
SONUÇ
Görsel materyallerin bilimsel çalışmalarda kullanımı, yalnızca estetik değil aynı zamanda bilgi desteği sağlamak açısından önemlidir. Ancak bu görsellerin kaynağının açıkça belirtilmemesi, akademik etik açısından ciddi ihlaller doğurabilir. Bu nedenle, CSE stiline uygun olarak görsel alıntıların yapılması, hem yazının kalitesini artırır hem de telif hakkı sorunlarının önüne geçer.
Her tablo, her şekil, her fotoğraf ya da sanat eseri; yazının içeriğinde bir iddiayı, veriyi ya da gözlemi temsil eder. Bu nedenle, kaynağı açıkça belirtilmiş her görsel, metnin güvenilirliğini artırır. CSE formatı, görsel materyallerin nasıl alıntılanacağına dair sunduğu sade, sistematik ve disiplinli yapı sayesinde, bilimsel iletişimde standardı sağlar.
Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.
Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.
cse chart citation formatı cse citation görsel kullanımı cse citation image source cse citation tipografi görsel cse creative commons atıf cse figure citation teknik cse figure kaynak gösterimi cse figure label standardı cse figure metin içi cse figure reference list cse fotoğraf kaynak gösterme cse fotoğraf örnek atıf cse görsel alıntı örneği cse görsel atıf yazımı cse görsel eser citation cse görsel eser citation rehberi cse görsel kaynak gösterme cse görsel kullanımı yasal cse görsel lisanslama cse görsel telif bilgisi cse grafik kaynakça yazımı cse harita alıntılama cse illustration citation cse illustration reference cse kaynak gösterim resmi cse kaynak listesinde görsel cse kaynak yazımı görsel cse kaynakça düzenleme görsel cse kaynaklı grafik sunumu cse kaynaklı tablo düzeni cse museum artwork citation cse online görsel kaynak cse public domain görsel cse referans sanat eseri cse sanat eseri alıntısı cse şekil altında kaynak cse style diagram citation cse style image kaynak cse style internet görseli cse table citation düzeni cse tablo kaynakça cse tablo lisanslama cse tablo şekil numaralandırma cse tablo ve grafik yazımı cse visual citation cse visual DOI kullanımı cse visual etik beyan cse visual format örneği cse visual kaynak biçimi cse visual kaynak doğruluğu