Vancouver Stiline Uygun Akademik Görsel Referanslama

Bilimsel ve akademik metinlerde görseller –grafikler, tablolar, fotoğraflar, diyagramlar– araştırmanın mesajını güçlendirir, karmaşık verilerin anlaşılmasını kolaylaştırır ve okuyucunun dikkatini çeker. Ancak görsel materyallerin kullanımı, metin içindeki kaynak gösteriminden farksız şekilde etik ve akademik sorumluluk taşır. Özellikle Vancouver formatı gibi uluslararası kabul görmüş kaynak gösterme sistemlerinde, görsellerin doğru referanslanması hem akademik bütünlüğü hem de telif haklarını korur. Yanlış veya eksik görsel referanslaması, intihal ve etik ihlallerine neden olabilir.
Bu yazıda, Vancouver stilinde akademik görsel referanslamanın kuralları, örnekleri, dikkat edilmesi gerekenler ve sık yapılan hatalar detaylıca ele alınacaktır.
1. Vancouver Stili ile Görsel Referanslamada Temel Kurallar
a) Her Görselin Kaynağı Olmalı
Akademik bir çalışmada kullandığınız her grafik, tablo, fotoğraf, diyagram, harita veya şekil ya sizin özgün üretiminizdir ya da bir başka kaynaktan alınmıştır. Her iki durumda da, görselin altında veya yanında kaynağı net şekilde belirtilmelidir.
b) Metin İçinde ve Görsel Altında Atıf
Vancouver stilinde, görsel metin içinde ilk kez geçtiğinde, ilgili cümlede köşeli parantezle kaynak numarası verilir. Görselin altında ise, “Kaynak:” ibaresiyle tam referansı (kaynak numarasıyla) birlikte yazılır.
c) Görsel Kaynağı, Kaynakça Listesinde Yer Almalı
Görsel başka bir çalışmadan alındıysa, metin sonundaki kaynakça listesinde de tam künye ile belirtilmelidir.
2. Vancouver Stiliyle Görsel Referanslamanın Uygulama Adımları
a) Metin İçinde Atıf
Örnek:
Şekil 2’de, son beş yılın demografik dağılımı gösterilmektedir [8].
b) Görsel Altı Açıklama
Örnek:
Şekil 2. Türkiye’de yıllara göre nüfus dağılımı.
Kaynak: Yılmaz A, Demir S. Türkiye Demografi Raporu. Türk İstatistik Dergisi. 2019;12(1):22-30. [8]
c) Özgün ve Uyarlanmış Görseller
-
Özgün (kendinizin ürettiği) görsellerde: “Kaynak: Yazar tarafından üretilmiştir.” ifadesi yeterlidir.
-
Uyarlanmış (başka kaynaktan esinlenen/yeniden çizilen) görsellerde: “Kaynak: Adı, Yıl (Uyarlanmıştır).” şeklinde belirtilmeli ve orijinal kaynağa atıf yapılmalıdır.
3. Görsel Türlerine Göre Vancouver Referanslama Örnekleri
a) Grafik ve Tablo
-
Metin: …Tablo 1’de gösterildiği gibi [3].
-
Tablo Altı:
Tablo 1. Türkiye’de kalp hastalığı prevalansı (Kaynak: Kaya H. Türkiye Sağlık İstatistikleri. 2022. [3])
b) Fotoğraf ve Diyagram
-
Metin: …Şekil 4, mikroskobik inceleme sonuçlarını yansıtmaktadır [11].
-
Şekil Altı:
Şekil 4. Kan örneğinden elde edilen mikroskobik görüntü (Kaynak: Demir A, Yılmaz F. Klinik Mikroskopi. 2020. [11])
c) Harita
-
Metin: …Coğrafi dağılım Şekil 5’te sunulmuştur [9].
-
Şekil Altı:
Şekil 5. Türkiye obezite haritası (Kaynak: Sağlık Bakanlığı. Türkiye Obezite Raporu. 2021. [9])
4. Dijital ve Online Görsellerde Vancouver Referansı
a) Online Grafik/Resim
Metin: …Şekil 6, Dünya Bankası’nın 2023 verilerinden alınmıştır [14].
Şekil Altı:
Şekil 6. Dünya genelinde sağlık harcamaları (Kaynak: Dünya Bankası. Dünya Sağlık Verileri [İnternet]. 2023 [Erişim 15 Nisan 2024]. https://data.worldbank.org [14])
b) Lisanslı ve Telifli Görseller
Lisans veya izin gerektiren görseller için mutlaka izin bilgisini ve telif sahibini ekleyin:
Kaynak: John Smith, 2022. (İzin alınmıştır.) [16]
5. Sık Yapılan Hatalar ve Çözüm Önerileri
-
Görselin kaynağını yalnızca kaynakçada belirtmek, görsel altında göstermemek.
-
Orijinal kaynağı atlamadan doğrudan bir aracı kaynağa referans vermek.
-
Kendi ürettiği görselde kaynak göstermemek veya yanlış ibare kullanmak.
-
Online görsellerde erişim tarihi ve URL eklememek.
Çözüm: Her görsel için ayrı ve açık bir kaynak belirtimi, gerektiğinde izin mektuplarını arşivlemek, dijital görsellerde güncel bağlantı vermek.
6. Vancouver Stiline Uygun Görsel Referanslama İçin Pratik İpuçları
-
Kaynak numaralandırma sistemini görsellerde de aynen sürdürün.
-
Her tablo ve şekil için kısa ve açıklayıcı başlıklar kullanın.
-
Otomatik kaynakça yazılımlarında “figure”, “table”, “image” gibi özel alanları doldurun.
-
Telif hakkı şüphesi olan görselleri kullanmaktan kaçının veya izin alın.
Sonuç: Akademik Görsel Referanslamada Şeffaflık, Etik ve Vancouver Standardı
Bilimsel bir çalışmanın etkili ve güvenilir olmasının yolu, yalnızca metinsel bilgide değil, kullanılan tüm görsel materyallerde de kaynak etiğine ve şeffaflığa sadık kalmaktan geçer. Vancouver formatı, görsel referanslamada da uluslararası düzeyde anlaşılır ve standart bir çerçeve sunar.
Her tablo, şekil, grafik veya fotoğraf; kaynakla birlikte sunulduğunda:
-
Çalışmanız etik açıdan sağlam temele oturur,
-
Telif hakları korunur,
-
Okuyucuya veri ve bulgunun doğrulanabilirliği için güvence sağlanır.
Unutmayın: Akademik üretimin her adımında olduğu gibi, görsel kullanımında da titiz ve disiplinli bir kaynak gösterimi, bilimsel camiada iz bırakmanın anahtarıdır. Vancouver stiliyle görsel referanslarınızı düzenlemek, hem kendinizi hem emeğinizi hem de alanınızı korumanın en pratik yoludur.
Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.
Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.
akademik diyagram kaynakça akademik görsel kaynak akademik görsel referans şablonu akademik harita referansı görsel kaynak gösterme vancouver vancouver bibliyografya görsel vancouver dijital resim vancouver erişim tarihi görsel vancouver figür kaynak vancouver figure legend vancouver figure source vancouver fotoğraf atıf vancouver görsel altı vancouver görsel atıf örneği vancouver görsel etik vancouver görsel etiketi vancouver görsel numaralandırma vancouver görsel referans vancouver grafik referansı vancouver image citation vancouver image credit vancouver izinli görsel vancouver kaynak listesi vancouver kaynak yönetimi vancouver lisanslı resim vancouver online görsel kaynak vancouver otomatik kaynakça vancouver özgün görsel vancouver referans sistemi görsel vancouver şekil açıklama vancouver şekil atıf vancouver şekil etiketi vancouver şekil kaynağı vancouver table reference vancouver tablo açıklama vancouver tablo başlığı vancouver tablo düzeni vancouver tablo kaynağı vancouver telif hakkı vancouver telifli görsel vancouver visual reference